Ayağın yapısı ve görevleri:
Ayak ve çevresi karmaşık bir çok içiçe geçmiş kemik eklemden oluşmaktadır. Ayak tarak kemiklerinin altındaki birbirine dik iki kubbenin oluşturduğu bir kombinasyondur. Kemikleri tek tek ele almaktan ziyade ön ayak, orta ayak ve arka ayak şeklinde farklı bölgelere ayırarak değerlendirmek mümkündür. Vücut yükünün yere aktarılması ve dağıtımında görev alan gövdenin farklı yüzeylerde tutunabilmesi için denge sağlamaktadır. Yerin hissedilmesi ve yürüme fonksiyonu sırasında gövde için şok emici olarak da hizmet eder. Yürüme fonksiyonun yerine getirilebilmesi için de ayak kendi iç adaleleri ve baldır bölgesinde konumlanan kaslar ile birlikte fonksiyon göstermektedir. Yürüyüşün farklı evrelerinde ayağın ucu, tamamı ve topuğu yere temas etmektedir.
Ayağın hareketleri:
Ayak bağlı bulunduğu ayak bileği ile birlikte hareket etmektedir. Ayak bileği, ayağı vücut ekseni boyunca yukarı ve aşağıya doğru olan hareketlerinden sorumludur. Tibia ve Fibula kemiklerinin ortasında, kemikten yapılmış çatalın iki bacağı tarafından sarılmışcasına dairesel bir eksen çevresinde hareketini yaparak bileği yukarı ve aşağıya yönlendirir. Ayak bileğinin iç kısmındaki baldır veya kaval (tibia) kemiği oldukça geniş ve iri bir kemik olduğu için bu yönde bağ yaralanması yani burkulma çok nadiren gözlenir.
Fibula (kamış) kemiği daha aşağıda ve dış yanda sonlandığı için bağlarda yırtılma sıklıkla bu bölgede gözlenmektedir. Bunun dışında ayağın yere uyumunu sağlamak için topuk kemiği gövde ekseni etrafında dönme ve eğilme hareketi yapar. Hareketler, topuk üstünde yer alan bağımsız 3 ayrı eklem yüzeyine borçludur. Ayağın diğer hareketleri ön ayak kavsinin organizasyonu ve tarak kemiklerine destek niteliğindedir.
Ayağın bağları:
Oldukça güçlü bağlara sahip olan ayağın kubbesini oluşturmak için tabanda geniş yüzeyde yer alan bir (plantar fasya adını alan) zar bulunmaktadır. Topuk bölgesine tutunduktan sonra tarak kemik uçlarına doğru yelpaze gibi açılır. Topuk tabanında tutunduğu çizgide sertlik görülmesi ve zamanla kemik çıkıntısı gelişmesine topuk dikeni adı verilmektedir.
Ayak bileği burkulması:
Acil olarak sıklıkla yapılan ortopedik başvuruların arasında yer alır. Ayağın kendi ekseninde içe dönerken gövdenin de ayağın üzerinde burulma hareketi yapması ile ayak dış yanında ağrı ve şişlik gelişir. Ağrı ve şişlik dış yandaki bağların yırtılmasına işaret eder. Çoğunlukla bileklik ve alçıyla tedavi edilebilen bu hastalıkta düzgün tedavi edilemeyen olgularda yırtık bağların eklem içine doğru yer değiştirirler. Bağların eklem içine yırtıldıktan sonra düzensiz uçları kemikler arasında kalarak sıkışır. Sıkışmanın sonucunda ağrı ve hareketlerde kısıtlanma gözlenmektedir. Yırtılan bağın onarımı ve sıkışan kısmın temizlenmesi için ayakbileği artroskopisi yapılmaktadır.
Kullanılabilecek bağlar kaldıysa kalan bağların dikilmesi önerilmektedir. Dikilemiyecek kadar ağır hasarlanan ayakbileklerinde komşu liflerin bağları veya suni bağlar ile eklem stabilitesi onarılır.
Ayakbileği yaralanmaları sırasında özellikle talus kemiğinde olmak üzere ödem ezilme ve kıkırdak hasarları sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Tüm bu bağ ve yaralanmalarda kişilerin kendisinden alınan hücre ve onarıcı besleyici faktörler içeren doku kan ve sıvıların kullanılması hastalıkların ilerlemesine engel olmaktadır.
Ayakbileği artroskopisi ile bağ tamiri SGK tarafından karşılanan bir tedavi şeklidir.
BİZ SİZİ ARAYALIM
