Diz Cerrahilerinde Hasta Memnuniyeti?

Dejeneratif eklem hastalıklarının gelişimi

Diz bölgemiz vücudumuzun en uzun iki kemiğini birleştiren bir menteşeye benzemektedir. Bu nedenle büyük kuvvet ve basınçlara maruz kalır. Sınırlandırılmış hareketli mekanizmalarda sınırlayıcı faktörler diz sisteminde de mekanizmaya ek stress yüklenmesine sebep olur. Aşındırıcı yönde etki eden bu yüklerin diz eklemimizin kapanıp açılma gibi temel faaliyetlerinde tıpkı bir kaya parçasının tepeden yuvarlanırken olduğu gibi sürtünme ve basınca bağlı faktörlerle aşınırlar.

Dizdeki kayma hareketine, dizin iç kısmında bir burulma hareketi eşlik etmektedir. Birden fazla eksende ve aşındırıcı yönde etkisi olan hareketlerin dizin iç kısmında yoğunlaşmasından dolayı (Açılıp kapanmanın yanısıra yatay ve döner kuvvetlerin etkisi) eklem harabiyeti en çok dizin iç kısmında hissedilir.

Diz hastalıklarının oluştuğu mekanizmayı bu şekilde özetleyebiliriz. Diz kıkırdak hasarının tedavisi’de ancak eklemin doğal şekliyle onarılmasıyla mümkündür. Hastaların dizlerindeki eski stabiliteyi sağlamak, ağrıyı azaltmak için diz mekanizmasının yapısı akılda tutulmalıdır.

Menisküs Yırtıkları

MR raporlarında sıkça bahsedilen menisküs yırtıkları, kıkırdak hasarıyla birlikte gözlemlenir. Eklem bükülürken alttaki kemiğin geriye doğru hareket etmesi gerekmektedir. Bu göreceli hareketi dizin bağları ve kasları sağlar. Bağ hasarı olan hastalarda ve ya eklem aşınması sonucu gevşeklik oluşan hastalarda arka menisküs bölümü yırtılmaya yatkındır.

Artroskopik Menisküs Ameliyatları

Vücut içi görüntüleme ve tedavi edici olarak kamera ekipmanlarının kullanımı yeni ve başarılı bir teknolojidir. Yırtılan menisküsün dikilmesi ve hasarlanan dokunun onarılması konularında özellikle bağ hasarlarında oldukça başarılı olmasına karşın çıkarma ameliyatları sonrasında ve temizlik diye tabir edilen ameliyatlarda yeterince hasta memnuniyeti sağlamamaktadır.

Bağ Ameliyatları

Yırtılan bağ çoğunlukla ön çapraz bağı olmasına karşın arka çapraz bağlar ve bu bağların yakın komşusu bağ kompleklerinde de esneme oluşabilir. Bu durum bağ yırtığı olmasa bile bağ yetmezliğine anlamına gelebilecek bu durumlarında değerlendirilmesi gerekir. Aksi takdirde eklemdeki gevşeklik giderilmediği için öne ve arkaya olan stabilete kaybı devam edecektir. Bu hastalarda ameliyat başarılı geçse bile bacak çevresinde zayıflama ve bacaktaki güç kaybı görülecektir. Hem ameliyat sonrası iyileşme süreci, hem de hasarın iyice tetkik edilmesi gerekir. Kısmi hasarların tamirinde bağ içine yapılacak kök hücre tedavileri ileride oluşabilecek bağ hasarlarınında önlenmesine yardımcı olacaktır.

Menisküslerde olduğu gibi kısmi kopmalarda da bağın kalan kısmını korumak esas olmalıdır.

Protez Uygulamaları

Eklem yüzeylerinin kaplamalarla restorasyonu protez olarak adlandırılır. Cerrahi uygulamaların benzerliği ve kullanılan tekniklerin başarısı hasta memnuniyetini büyük ölçüde sağlamaktadır.

Kısmi protezlerde ön ve arka çapraz bağın korunmasıyla dizlerin tam bükülmesi olasıdır. Total protezlerde ise kullanılan teknikten dolayı oluşabilecek bağ hasarları olabileceğinden bu bilgi hasta ile paylaşılmalıdır.

Kök Hücre Uygulamaları

Hastalığın erken evrelerinde uygulandığında oldukça faydalı olan bu teknikleri eklemin uyum ve yüzey geometrisi bozulmadan yapılmasını öneriyoruz.