Kıkırdak Hastalıkları

Çeşitli nedenler sonucunda eklem yüzeylerini oluşturan kıkırdaklarda gözlenen hastalıklardır:

Kıkırdak yaralanmaları, Kıkırdak beslenme bozuklukları, Kıkırdak kaybı,

Kıkırdak yetmezliği, Kıkırdak yumuşaması

Kıkırdak tümör ve enfeksiyonları, Depo ve metabolik hastalıkları şeklinde sıralanabilirler. Bu hastalıkların ortak noktası zamanla kıkırdak kaybının gözlenmesidir. Eklem yapısının bu önemli yapıtaşı zamanla dejenere olur ve altından kemik sertleşerek yüzeyelleşir. Yukarıda sırlanan hastalıklar yaygın kullanılan adı ile kireçlenme ye yol açarlar. Eklemin son dönem hasarının öncüsü ve habercisidirler.

KIKIRDAKLARI KORUMAK MÜMKÜN MÜDÜR?

Eklemin hareket kabiliyeti hastanın ihtiyaçları ile uyumlu olarak yeterli olabildiği sürece destekleyici çözümlere öncelik verilmelidir.

Eklem yapısında bozulmalar erken dönemde onarılmaz ve düzeltilemez ise birkaç yıl içinde eklem organ olarak kullanılamaz hale gelir.

Eklem koruyucu yaklaşım:

1. Bozulan eklem stabilitesi ve dinamiğini kazanmak
2. Eklem çevresindeki kasların kuvvetini korumak
3. Kasların kondisyon ve koordinasyonunu sağlamak
4. Eklem hasarı sonrası beyindeki hareket merkezlerini eğitmek
5. Eklemin hasarının ilerlemesine engel olmak
6. Kıkırdak iyileşmesine destek vermek olarak sıralanmaktadır.

Menisküs Koruyucu yaklaşım:

Menisküsler ve benzerleri birçok eklemde daha koruyucu olarak yer almaktadır. Eklem yüzeyine yansıyan basıncın azaltılması eklemin beslenmesi için diz içi sıvı hareketlerine yardımcı olurlar. Eklem hasarı sürecinde kemiklerin yüzeylerinde aşınmaya bağlı uyum bozuklukları gözlenir. Menisküsler de paralel olarak yapısal değişimler görülür. Yırtılma ve anatomik yerinden uzaklaşma olarak özetlenebilecek çeşitli menisküs dejenerasyon çeşitleri vardır.

Dejenere olan menisküsler üzerine gelen yükler oranında eklem dışına doğru itilirler. Bu durumda menisküs altındaki kemik desteğinden yoksun kaldığı için fonksiyon bozukluğu gösterir. Menisküsleri tekrar görev sahasına getirmek suretiyle yapı ve işlevleri korunabilir. Bu nedenle yırtık menisküsleri dikmek, dikilemeyecek düzeydeki menisküsleri yapay veya doğal dokular ile onarmak eklem yapılarını korumanın temelini oluşturur.

Eklem Temizliği

Eklem temizliği olarak bilinen bu işlemle kıkırdak harabiyeti olan eklemde hasarlanan eklem parçacıkları tutunması gereken kemik parçalarından zaman içerisinde ayrışarak eklem boşluğuna düşerler. Eklem sıvısından beslenebilirler ve eklem faresi adını alırlar.

Ayrıca, eklem içindeki diğer yabancı cisimlerin doku ve iltihap artıklarının temizlenmesi eklemin çalışmasını rahatlatır. Yıkama yoluyla ekleme zarar veren iltihabi ve kimyasal mekanizmaları da durdurmak mümkündür.

Eklem temizliği artroskopi yardımlı cerrahi cihazlar kullanılarak yapılabilirler.

Eklem kısmi yüzey yenileme:

Eklem yüzey bütünlüğü bozulan hastalarda biyolojik yöntemlerin kullanılamayacağı durumlarda veya hızlı cevap alınması istenen hastalarda tüm eklemin bozulmasına izin vermeden sadece ilgili bölgenin yüzeyinin yenilenmesine kısmi yüzey yenileme yöntemi adı verilir.

Hasarlanan kıkırdağın temizlenerek hücresel tedavilerle oluşturulması sonrasında iyileşmiş hali gözlenmektedir.
Diğer bir yöntemde ise bu bölge suni kaplama ile tedavi edilir.
Bu yöntemde hastanın tedavi öncesi hasarlanan bölgesi haritalanarak o bölgeye özel ürün ısmarlanır.
Erken dönemde eklem bütünlüğünü koruması erken hareket ve yük vermeye izin vermesi nedeniyle oldukça revaçta bir yöntemdir.

Yeni kıkırdak oluşturucu biyolojik Tedavi= Macun kıkırdak

Kıkırdak hastalanmış bölge bulunur temizlenerek yatağı hazırlanan bölgeye macun kıvamına getirilmiş kıkırdak dokusunun ekimi yapılarak kıkırdak gelişmesi elde edilir.
Üstünlüğü açık bir diz cerrahisine ihtiyaç göstermeden eklem kıkırdağında onarma sağlar.

Mikro kırık:

Kıkırdak bölgesi artroskopik aletlerle temizlendikten sonra yüzeyde kırıklar oluşturularak kemik kendi yüzeyini ilikten gelecek kemiklerle kaplamasına geçmesi için yardımcı olunması amacıyla yapılır.

Mozaikplasti = Kıkırdak Nakli

Kıkırdak Hasarı olan bölgeye mozaik şeklinde bütünlüğü oluşturacak tarzda kıkırdak kaplaması korunmuş kemiklerin nakledilmesidir.

Suni Kıkırdak
Suni kıkırdak mozaikplastide kullanılan tekniğin suni ürünlerle gerçekleştirilmesi için yapılan tedavi şeklidir. Üstünlüğü kıkırdağın alındığı bölgede hasar oluşmamasıdır.

Doku Mühendisliği
Hastalardan alınan hücreler laboratuar ortamında çoğaltılarak hastaya geri ekilmesi için hazırlanırlar. Hücrelerin üç boyutlu ortamda uygun mimari yapıları korumaları ve bu doğal kıkırdak mimarisini taklit edecek bir dokuda gömülü kalabilmeleri için yeni biyomateryaller geliştirilmiştir.
Hücrelerden suni bir doku gelişimine yol gösteren bu rehber malzemelere doku mühendisliği ürünü adı verilirler.
Bu maşlzemeler vücut ile uymludurlar ve belli bir süre sonra da eriyerek ortamdan uzaklaşmış olurlar.