Kısmi (Yarım) Diz Protezi

Yarım (Kısmi) Diz Protezi Nedir?

Kısmi (unikondiler, parsiyel) diz protezleri; diz ekleminin iç ve ya dış kısmında belirli bir alanda ileri seviye artrozu olan yani kıkırdak dokusu kaybedilmiş eklem kemikleri birine temas edip aşınmış ama aşınmanın henüz tüm diz eklemine yayılmadığı hastalar için tercih edilen etkin bir açık cerrahi diz tedavisidir.

Eklem hasarı ilerledikçe ağrı ve hareket kısıtlıklarına ek olarak bacakların şekilleri bozulmaya başlar.
Hedef hasta grubu orta – ileri yaş arasındaki hasta grubudur.
Diz aşınmaları kısmi bir alanda olsa da dizi bükmeyi gerektiren çökme, kalkma, merdiven çıkma hareketleri aşırı ağrılı ve zor hale gelir.
Diz ekleminde oluşan kısmi kıkırdak hasarı ve buna bağlı kireçlenme diz ekleminin yük aksını bozar ve aks bozulduktan sonra aşınma süreci ciddi şekilde hızlanır.
Kısmi diz protezi sayesinde 50 – 60 yaş arası kısmi bir alanda ileri seviye diz kireçlenmesi olan hastaları normal hareketli ve ağrısız bir yaşama döndürmek mümkündür.
Kısmi diz protezi uygulanacak hasta seçimi çok önemlidir bu hastalarda menisküs, ön arka çapraz bağlar ve iç dış yan bağlar sağlam olmalıdır.

Kısmi diz protezleri; diz ekleminin iç kısmı için ayrı, dış kısmı için ayrı çeşitleri bulunur bu ürünlerin kıkırdak vazifesi gören ara parçaları da sabit ve ya hareketli olabilir.

Hastaya en uygun diz protezi çeşidi Röntgen ve MR görüntüleri eşliğinde yapılan fiziki ortopedi muayenesinde doktor tarafından hastanın yaşı, kilosu ve tedavi sonrası hareketli yaşam beklentisine uygun olarak belirlenmelidir.

Yarım (Kısmi) Diz Protezi Kimlere Uygundur?

Diz ekleminde kireçlenme (osteartrit) dejeneratif bir rahatsızlıktır. Kireçlenme eklemin belli bir bölümünden başlar bu genelde dizin (medial) iç kısmından başlar dizin geneline doğru yayılarak devam eder.
Eklem aşınması tüm ekleme yayıldıktan ve kıkırdak dokusu kaybolup, menisküs ve bağlar ciddi seviyede dejenerasyona uğradıktan sonra uzun süreli şifa için total diz protezine alternatif bir tedavi maalesef bulunmuyor.

Kısmi (yarım, unikondiler) diz protezleri ise eklem aşınması dizin iç ve ya dış kısmında oluşup henüz tüm eklemi aşındırmadığı hastalara uygundur. Bu hasta grubu kireçlenme sorunu yaşayan hastaların yaklaşık %20 dir.
Kısmi diz protezinin başarı sağlayabilmesi için diz eklemindeki kıkırdak dokusunun büyük bir kısmı, menisküsler ve bağlar sağlam olmalıdır. Tüm eklemin dejenerasyona uğramasına neden olan romatoid artrit hastaları kısmi protezi için uygun değildir.

Diz eklemi için protez tedavileri öncesi hangi tedaviler yapılabilir?

Tüm protez tedavilerinde (yarım ve tam diz protezleri, kalça protezleri, ayak bileği ve omuz protezleri ); yapılacak tedaviye karar verirken hastanın yaşı en önemli kriterlerden biri olmaya devam ediyor bunun sebebi ise ileri seviye aşınma olan eklemlerin tedavilerinde kullanılan dış malzemelerin hastayla uyumlu olarak kullanılabileceği belli bir süresinin olmasıdır.

Tedavi öncesi planlamada hastaya yapılacak tedavi sonrası için verilen tahmini şifa süresi malzemenin mekanik ömrü için verilmez çoğu protez malzemesi insan ömründen daha uzun süre sağlam kalabilir.

Tedavi için konuşulan süre insan bedeni ve kemik yapıları yıllar içerisinde değiştiği için protez ile eklem uyumunun sağlanabileceği süredir.
Diz eklem sağlığında; hasta için en uygun tedaviyi seçerken doğru yaklaşım şöyle olmalıdır.

Hasta mümkün olduğunca ameliyat olmamalı, yaşına ve yaşantısına göre öncelikle cerrahi tedavi dışındaki tedavi seçeneklerine (istirahat, ilaç, egzersiz, kilo kontrolü, fizik tedavi, eklem içi enjeksiyonlar, prp tedavileri, kök hücre tedavileri) öncelik verilmelidir.

Cerrahi dışı tedavi seçenekleri değerlendirildikten sonra kapalı yöntem koruyucu eklem cerrahileri (artroskopi tedavileri) de değerlendirildikten sonra açık cerrahi tedavilere geçilmelidir.

Açık diz cerrahilerinde ise diz eklem ömrünü uzatma amaçlı eklem doğallığını değiştirmeyen koruyucu diz cerrahi tedavilerine(Yüksek Tibial Osteotomiler ) öncelik verilmeli tüm bu aşamalar artık hastanın diz eklem sağlığı için yeterli değil ise kısmi ve total protez tedavilerine geçilebilir.

Yarım (Kısmi) Diz Protezinin Total Diz Protezine Göre Avantajları Nelerdir?

Kısmi diz protezlerinde hastanın doğal diz eklem yapısı korunur yani menisküsler, ön ve arka çapraz bağlar korunur bu tedavi ileride dize uygulanabilecek tedaviler için herhangi bir engel oluşturmaz.
Total diz protezine göre yapılan kesi daha küçüktür ve bu da daha az yara ve yara izi demektir.
Total diz protezlerinde hastanede geçirilen süre 3 gün ve üzerinde olurken, kısmi diz protezlerinde hastane yatışı ortalama 2 gündür. Hasta daha erken taburcu olur ve ev istirahatine daha çabuk geçiş yapabilir.
Kısmi diz protezi sonrası iyileşme dönemi daha hızlı ve hissedilecek ağrı daha az olur.
Kısmi diz protezi, total diz protezi gibi ameliyat sonrası dizde hareket kısıtlığı oluşturmaz buna rağmen ağrılardan kurtulmayı sağlar.

Yarım (Kısmi) Diz Protezi Tedavisinin Amacı Nedir?

Kısmi (yarım, unikondiler) diz protezi tedavisinin temel amacı diz ekleminde iç ve ya dış bölümünde sınırlı bir alanda ileri seviye kireçlenme sebebiyle oluşan hareket kısıtlığı ve diz ağrılarından hastayı kurtarmaktır.
kısmi (yarım, unikondiler) diz protezi tedavisi ile eklem dejenerasyonları çok yüksek oranda durdurulabilir. Kısmi diz protezi ile birlikte diz eklemindeki aşınmalar çok yavaşlayarak total diz protezine giden süreç durdurulabilir, yıllarca ertelenebilir bir çok hastada tamamen total diz protezine gerek kalmaz.

Kısmi (yarım, unikondiler) diz protezi hastanın kalan sağlam kıkırdak, bağ ve menisküs dokularının korunmasına yardımcı olur.

Diz kireçlenmeleri hastayı ağrılı ve hareketsiz bir yaşama mahkum eder, hasta yeterli oranda hareket etmediği için kilo alır, kilo aldıkça eklemin taşıdığı yük artar eklemdeki aşınma süreci hızlanır.
Bu sürece girildiğinde geç kalmamak çok önemlidir sebebi kireçlenme dejeneratif bir rahatsızlıktır eklemin önce iç ve ya dış kısmı çok aşınır birkaç yıl içerinde tüm diz eklemi kireçlenir ve total diz protezi sürecine girilir.

Doğru hasta grubunda kısmi diz protezi hastayı eklem doğallığını kaybedeceği total diz protezinden kurtarabilen ve yüz güldüren açık diz cerrahilerinden biridir.

Bugün ki modern protezler ve cerrahi tekniklerdeki gelişmelere ek olarak teknolojik imkanların artmasıyla daha doğru hasta ve protez seçimiyle hastaya kısmi diz protezi tedavileriyle eski yıllara oranla daha yüksek oranda şifa sunmayı mümkün hale getiriyor.

Yarım (Kısmi) Diz Protezi Ameliyatı

Kısmi (yarım, unikondiler) diz protezi ameliyatı öncesi uygun protez seçimi ve diğer hazırlıklar tamamlandıktan sonra hasta anestezi hekimi tarafından anestezi muayenesi yapılıp anestezi alması açısından herhangi bir sakınca var mı? Hangi anestezi yöntemi kullanılacak? Başlaması ve ya bırakması değiştirilmesi gereken ilaçları vs. hazırlıklar tamamlandıktan sonra 8 saatlik açlıkla tercihen sabah saatlerinde başlanır.

Ameliyat ortalama 10 cm’lik diz eklemine yapılan kesi ile yapılır ve 60 -75 dakika civarında sürer. Açılan diz ekleminde aşınma olan bölümler kemik kesileri ile düzenlenip ekleme uygun protez diz eklemine yerleştirilip diz eklemi kapatılır.

Kısmi (yarım, unikondiler) diz protezi ameliyatı sonrası hasta diz hareketlerine hemen başlayabilir aynı gün yük vererek basabilir. 2 – 3 haftalık yürüteç ve ya koltuk değneğinden destek alınıp daha sonra desteksiz yürümeye başlanır.

Yarım (Kısmi) Diz Protezi Ameliyat Sonrası Diz Sağlığı

Kısmi (yarım, unikondiler) diz protezi sonrası hastanede kalış süresi ortalama 2 gecedir. Devamında ev istirahatine geçilir ameliyata bağlı ağrılar için ise ağrı kesici ilaçlar kullanılarak ağrılar kontrol edilir.

Hasta 6 hafta gibi bir süre sonunda normal günlük hayatına tamamen dönüş yapabilir.

Hasta ameliyat sonrası uzun yürüyüşler yapabilir, eklemi zorlayıcı sporların (futbol, basketbol, yüksek eğimli alanda kayak) dışında normal spor ve egzersizler yapabilir. Yüzme, bisiklet kullanma, tempolu yürüyüşlere izin verilir.

Yarım (Kısmi) Diz Protezi Sık Sorulan Sorular

Kısmi (yarım, unikondiler) diz protezi sonrası diz aşınmam devam edecek mi?
Cevap: Yaşlanmaya bağlı diz eklem aşınmaları yavaş seyirde devam edecektir fakat bu tedavi sonrası hastanın total diz protezi adayı haline gelmesi ortalama 15 – 20 yıllık bir süreçte oluşur.
Kısmi (yarım, unikondiler) sonra bisiklet kullanabilmem ne kadar süre sonra olabilir?
Cevap: 6 haftalık iyileşme sürecinden sonra kısmi diz protezi tedavisi yapılan hastalar bisiklet kullanabilirler. Hastanın yaşı, kilosu ve diğer bir çok faktöre bağlı olarak bu süre daha uzun ve ya daha kısa olabilir.
Kısmi protez sonra diz hareketlerimde kısıtlama oluşacak mı?
Cevap: Kısmi diz protezi sonrası diz ekleminizde hareket kısıtlığı oluşmadığı gibi ağrılarınızdan da kurtulmanız mümkün olur.
Bana yarım diz protezi önerildi fakat ameliyat olmak istemiyorum ameliyat olmazsam ne olur?
Cevap: Diz eklem kireçlenmesi dejeneratif bir rahatsızlıktır ve eklmin bir bölümü yoğun kireçlenmeye maruz kaldığında acele etmek gerekir kireçlenmenin tüm ekleme yayılması ve total diz protezi adayı olmanız ortalama 4 – 5 yıl sürer. Bu sürede kısmi diz protezi yapılmazsa total diz protezi tek tedavi seçeneği olarak kalır.
Dizimin iç kısmında ileri seviye kireçlenme var kısmi protez ameliyatı olmak istemiyorum başka bir seçeneğim var mı?
Cevap: Diz eklemin iç ve ya dış bölümünde eklemin geneline yayılmadığı aşınmalarda genç hastalarda eklem ömrünü uzatabilen koruyucu eklem cerrahilerinden “Yüksek Tibial Osteotomi” tedavisi kısmi diz protezine alternatif olabilir. Bu tedavisinin kısmi diz protezinden farkı ise eklem içine müdahale etmeden eklem altından yapılan kemik kesisi ve osteotomi plakları ile dizin yük aksının düzenlenip yükün eklemin az aşınmış ve ya aşınmamış bölümüne yönlendirilerek hastaya ortalama 6 – 8 yıl kendi doğal diz eklemiyle yaşayabileceği bir zaman oluşturmayı hedefler.